Loài Vi rút mới Decapod iridescent virus 1 (DIV1) gây bệnh cho tôm nuôi
* Tác nhân gây bệnh: Decapod iridescent virus 1 (DIV1) là loài vi rút thành viên mới trong họ Iridoviridae, phân họ Betairidovirinae, chi Decapodiridovirus.
* Phân bố địa lý:
- Theo Mạng lưới Trung tâm nuôi trồng thủy sản Châu Á - Thái Bình Dương (NACA), năm 2014 bệnh do DIV1 mới chỉ xuất hiện tại Trung Quốc trên mẫu tôm càng đỏ (Cherax quadricarinatus), tôm thẻ chân trắng (Penaeus vannamei) và tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergii) ở một số tỉnh. Năm 2018, vi rút được tìm thấy trong các trang trại nuôi tôm ở 11 tỉnh và đến tháng 02 năm 2020 bệnh xuất hiện trở lại ở tỉnh Quảng Đông và đã gây ảnh hưởng cho khoảng 1/4 diện tích nuôi tôm ở tỉnh này.
- Tôm sú (P. monodon) hoang dã ngoài tự nhiên vùng biển Ấn Độ Dương cũng dương tính với vi rút này.
- Trong thực tế, phân bố của vi rút DIV1 trên thế giới có thể rộng hơn nhiều do chưa được điều tra cụ thể.
- Ở Việt Nam, hiện nay chưa có thông tin về bệnh do DIV1 xuất hiện ở tôm nuôi hay các loài giáp xác ngoài tự nhiên.
* Loài cảm nhiễm:
- Vi rút DIV1 lây nhiễm cho tôm ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng và đã được phát hiện gây bệnh trên một số loài tôm biển, tôm nước lợ và tôm nước ngọt, bao gồm: tôm càng đỏ (Cherax quadricarinatus), tôm thẻ chân trắng (Penaeus vannamei), tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergii), tôm hùm đất hay tôm hùm nước ngọt (Procambarus clarkii), tôm càng sông hay tôm chà (Macrobrachium nipponense) và tôm gai (Exopalaemon canrinicauda).
- Loài cua cà ra (Eriocheir sinensis) và cua bờ sọc hay cua bờ (Pachygrapsus crassipes) cũng được ghi nhận bị nhiễm vi rút DIV1 qua thực nghiệm (tiêm vi rút vào cơ) nhưng chưa được xác nhận là loài cảm nhiễm với vi rút.
* Dấu hiệu lâm sàng:
- Đối với tôm thẻ chân trắng bị nhiễm DIV1 dấu hiệu cho thấy ở cơ thể có màu hơi đỏ, gan tụy teo và nhạt màu, dạ dày và ruột rỗng.
- Tôm bị bệnh có biểu hiện lờ đờ, mất khả năng bơi, ở giai đoạn cuối thường chìm xuống đáy và chết.
- Tôm chết hàng ngày, tỉ lệ chết lũy kế trong ao có thể lên tới 80%; thời gian gây chết 50% ao trong thực nghiệm là 8,11±0,81 ngày, gấp hai lần so với vi rút gây bệnh đốm trắng (WSSV).
- Tôm ít bị nhiễm bệnh vào mùa hè, mùa thu, nhất là khi nhiệt độ trên 300C.
* Phân bố địa lý:
- Theo Mạng lưới Trung tâm nuôi trồng thủy sản Châu Á - Thái Bình Dương (NACA), năm 2014 bệnh do DIV1 mới chỉ xuất hiện tại Trung Quốc trên mẫu tôm càng đỏ (Cherax quadricarinatus), tôm thẻ chân trắng (Penaeus vannamei) và tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergii) ở một số tỉnh. Năm 2018, vi rút được tìm thấy trong các trang trại nuôi tôm ở 11 tỉnh và đến tháng 02 năm 2020 bệnh xuất hiện trở lại ở tỉnh Quảng Đông và đã gây ảnh hưởng cho khoảng 1/4 diện tích nuôi tôm ở tỉnh này.
- Tôm sú (P. monodon) hoang dã ngoài tự nhiên vùng biển Ấn Độ Dương cũng dương tính với vi rút này.
- Trong thực tế, phân bố của vi rút DIV1 trên thế giới có thể rộng hơn nhiều do chưa được điều tra cụ thể.
- Ở Việt Nam, hiện nay chưa có thông tin về bệnh do DIV1 xuất hiện ở tôm nuôi hay các loài giáp xác ngoài tự nhiên.
* Loài cảm nhiễm:
- Vi rút DIV1 lây nhiễm cho tôm ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng và đã được phát hiện gây bệnh trên một số loài tôm biển, tôm nước lợ và tôm nước ngọt, bao gồm: tôm càng đỏ (Cherax quadricarinatus), tôm thẻ chân trắng (Penaeus vannamei), tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergii), tôm hùm đất hay tôm hùm nước ngọt (Procambarus clarkii), tôm càng sông hay tôm chà (Macrobrachium nipponense) và tôm gai (Exopalaemon canrinicauda).
- Loài cua cà ra (Eriocheir sinensis) và cua bờ sọc hay cua bờ (Pachygrapsus crassipes) cũng được ghi nhận bị nhiễm vi rút DIV1 qua thực nghiệm (tiêm vi rút vào cơ) nhưng chưa được xác nhận là loài cảm nhiễm với vi rút.
* Dấu hiệu lâm sàng:
- Đối với tôm thẻ chân trắng bị nhiễm DIV1 dấu hiệu cho thấy ở cơ thể có màu hơi đỏ, gan tụy teo và nhạt màu, dạ dày và ruột rỗng.
- Tôm bị bệnh có biểu hiện lờ đờ, mất khả năng bơi, ở giai đoạn cuối thường chìm xuống đáy và chết.
- Tôm chết hàng ngày, tỉ lệ chết lũy kế trong ao có thể lên tới 80%; thời gian gây chết 50% ao trong thực nghiệm là 8,11±0,81 ngày, gấp hai lần so với vi rút gây bệnh đốm trắng (WSSV).
- Tôm ít bị nhiễm bệnh vào mùa hè, mùa thu, nhất là khi nhiệt độ trên 300C.
Tôm thẻ chân trắng khỏe mạnh (bên trái)
tôm bị bệnh do DIV1 (B) nhạt màu, ruột rỗng (bên phải) (Qiu,2017)
tôm bị bệnh do DIV1 (B) nhạt màu, ruột rỗng (bên phải) (Qiu,2017)
Gan tụy tôm tôm thẻ chân trắng nhiễm DIV1 bị nhạt màu (Qiu, 2017)
* Phòng bệnh:
- Bệnh do DIV1 ở tôm nuôi đến nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và bệnh chưa được Tổ chức Thú y thế giới bổ sung vào Danh mục bệnh bắt buộc phải khai báo của OIE.
- Các tổ chức, cá nhân chủ động phòng chống, ngăn chặn bệnh do DIV1 xâm nhập vào nước ta trước tiên cần thực hiện tốt các biện pháp tổng hợp theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Thông tư 04/2016/TT-BNNPTNT ngày 10 tháng 5 năm 2016.
- Bệnh do DIV1 ở tôm nuôi đến nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và bệnh chưa được Tổ chức Thú y thế giới bổ sung vào Danh mục bệnh bắt buộc phải khai báo của OIE.
- Các tổ chức, cá nhân chủ động phòng chống, ngăn chặn bệnh do DIV1 xâm nhập vào nước ta trước tiên cần thực hiện tốt các biện pháp tổng hợp theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Thông tư 04/2016/TT-BNNPTNT ngày 10 tháng 5 năm 2016.
Nguồn: Trạm Kiểm định Thủy sản Tp. Vinh
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Danh mục
Thống kê truy cập
- Đang truy cập20
- Máy chủ tìm kiếm6
- Khách viếng thăm14
- Hôm nay14,480
- Tháng hiện tại253,543
- Tổng lượt truy cập10,446,352
